Arnika górska od wieków ceniona jest za swoje cenne właściwości lecznicze. To popularne ziele ma szerokie zastosowanie, pomaga w leczeniu wielu dolegliwości i problemów ze zdrowiem. Warto bliżej przyjrzeć się temu, czym jest arnika, jakie ma działanie i jak można ją stosować w domowej apteczce.
Czym jest arnika i jakie ma zastosowanie?
Arnika górska, nazywana również arniką lekarską, to popularna roślina lecznicza z rodziny astrowatych. Rośnie dziko w górach i na podgórskich łąkach. Od wieków stosowana jest w lecznictwie ludowym do łagodzenia urazów, stłuczeń, zwichnięć oraz reumatyzmu.
Obecnie arnikę wykorzystuje się głównie zewnętrznie w postaci maści, żeli, kremów czy olejków. Działa przeciwzapalnie, przeciwbólowo i rozkurczowo. Stosuje się ją na obtarcia, stłuczenia, zwichnięcia, urazy mięśni i ścięgien. Może pomóc także w bólach reumatycznych, artretyzmie, rwie kulszowej.
Jakie właściwości lecznicze ma arnika górska?
Arnika zawiera wiele cennych związków roślinnych decydujących o jej właściwościach leczniczych. Należą do nich m.in.:
- olejek eteryczny z awonem i tymololem o działaniu przeciwzapalnym,
- seskwiterpeny (arnikol, helenalin) o właściwościach przeciwbólowych,
- garbniki opóźniające procesy ropne,
- flawonoidy wzmacniające naczynia krwionośne,
- gorzkie żywice pobudzające trawienie.
Dzięki takiemu składowi arnika działa miejscowo przeciwzapalnie, znieczula ból, łagodzi stany zapalne, obrzęki i siniaki. Stosowana zewnętrznie poprawia ukrwienie i przyspiesza gojenie się ran.
Jak stosować arnikę w leczeniu stłuczeń i urazów?
Aby wykorzystać właściwości lecznicze arniki przy stłuczeniach i urazach, najlepiej używać gotowych maści, żeli lub kremów z jej ekstraktem. Przed użyciem warto rozgrzać i rozcierać preparat w dłoniach, by lepiej się wchłonął.
Zaleca się stosowanie arniki miejscowo 2-3 razy dziennie na bolące i obolałe miejsca. Nie należy smarować otwartych ran. Lekkie podrażnienie skóry po użyciu arniki jest normalne. Przy silniejszym pieczeniu lub swędzeniu lepiej odstawić kurację.
Czy picie naparu z arniki jest bezpieczne i skuteczne?

Choć dawniej arnikę stosowano również doustnie, obecnie nie zaleca się przyjmowania jej wewnętrznie. Ziele i wyciągi z arniki mogą być toksyczne przy spożyciu. Mogą powodować mdłości, wymioty, bóle brzucha, a nawet zaburzenia krążenia i oddychania.
Bezpieczniejsze jest picie bardzo rozcieńczonych naparów (1 łyżeczka suszu na 1/4 l wody). Nie powinno się ich jednak pić dłużej niż 10 dni. Przed użyciem wewnętrznym arniki lepiej skonsultować się z lekarzem.Arnika do picia musi być odpowiednio przygotowana i stosowana z umiarem.
Gdzie występuje arnika górska i jak ją rozpoznać?
Naturalne stanowiska arniki w Polsce znajdują się w górach i na podgórskich łąkach w Tatrach, Pieninach, Beskidach. Rośnie na wysokości od 500 do 1500 m n.p.m. Lubi stanowiska nasłonecznione lub półcieniste.
Arnika ma charakterystyczne, jaskrawożółte kwiaty zebrane w koszyczki. Łodyga jest prosta, sztywna, owłosiona. Liście w kształcie serca osadzone są na łodydze naprzeciwlegle. Cała roślina ma aromatyczny zapach.
Jak suszyć i przechowywać ziele arniki w domu?
Aby zachować właściwości lecznicze arniki, suszenie i przechowywanie jest bardzo istotne. Zebrane koszyczki kwiatowe suszy się w ciemnym i przewiewnym miejscu. Gotowe ziele trzyma w szczelnych słoikach w chłodnym pomieszczeniu.
Należy pamiętać, że susz nie może być długo przechowywany, gdyż traci aromat i działanie. Zaleca się zużycie w ciągu roku od zebrania. Dla zachowania trwałości można ziele zamrozić.
Jakie maści i kremy z arniką warto kupić w aptece?
W aptekach dostępna jest szeroka gama preparatów z arniką przeznaczonych do stosowania miejscowego. Warto zwrócić uwagę na:
- Arnika Salve - maść ze świeżych kwiatów,
- Arnica Montana Gel - żel łagodzący ból mięśni i stawów,
- Arnika krem - krem natłuszczający przy stłuczeniach i obtarciach,
- Arnika Active - maść z ekstraktem z arniki i olejkiem z rumianku.
10 najważniejszych faktów o zastosowaniu arniki lekarskiej
- Arnika działa przeciwzapalnie i znieczula ból.
- Łagodzi objawy stłuczeń, zwichnięć i urazów.
- Pomaga w bólach mięśni, rwie kulszowej i artretyzmie.
- Poprawia ukrwienie i przyspiesza gojenie ran.
- Nie należy stosować na otwarte rany.
- Może powodować podrażnienie skóry.
- Nie zaleca się stosowania doustnego.
- Wewnętrznie można pić bardzo rozcieńczony napar.
- Susz trzyma się w szczelnym opakowaniu przez rok.
- Gotowe maści i żele są wygodne i bezpieczne w użyciu.
Podsumowanie - arnika to skarb polskiej przyrody
Arnika górska niewątpliwie jest jednym ze skarbów polskiej przyrody i medycyny ludowej. Od setek lat ceniona jest za działanie przeciwzapalne, przeciwbólowe i rozkurczające mięśnie. Choć obecnie stosuje się ją głównie miejscowo, nadal pozostaje nieoceniona w leczeniu urazów, stłuczeń czy bólów reumatycznych. Warto mieć w domowej apteczce sprawdzone maści i żele z arniką.