Nadmiar potasu we krwi jest poważnym problemem zdrowotnym, który wymaga szybkiej diagnozy i leczenia. Wysoki poziom potasu może prowadzić do zaburzeń rytmu serca i niewydolności nerek, dlatego tak ważne jest, aby rozpoznać objawy hiperkaliemii i podjąć odpowiednie kroki w celu obniżenia stężenia tego pierwiastka we krwi.
Co powoduje nadmiar potasu we krwi?
Do najczęstszych przyczyn podwyższonego potasu we krwi należą:
- Niewydolność nerek - uszkodzenie nerek powoduje zaburzenia w wydalaniu potasu z organizmu
- Niektóre leki - zwłaszcza leki moczopędne oszczędzające potas, niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ)
- Zaburzenia gospodarki hormonalnej - nadczynność tarczycy, niewydolność kory nadnerczy
- Ostra niewydolność nerek - w wyniku odwodnienia, zatrucia, wstrząsu
- Rozpad komórek nowotworowych
- Niedożywienie lub głodzenie
- Kwasica metaboliczna
Nadmiar potasu może wynikać także ze zbyt dużej podaży tego pierwiastka w diecie oraz ze stosowania suplementów potasu bez konsultacji z lekarzem.
Jak rozpoznać podwyższony poziom potasu?
Podwyższony potas rozpoznaje się na podstawie badania krwi. Prawidłowe stężenie potasu we krwi powinno mieścić się w przedziale 3,5-5,1 mmol/l. O hiperkaliemii mówimy przy stężeniu powyżej 5,1 mmol/l. Im wyższy poziom potasu, tym większe ryzyko wystąpienia groźnych objawów.
Jakie są objawy nadmiaru potasu w organizmie?
Do typowych objawów podwyższonego potasu należą:
- Osłabienie i zmęczenie mięśni
- Skurcze i bóle mięśniowe
- Parestezje (mrowienie, drętwienie)
- Zaburzenia rytmu serca - kołatanie, arytmia
- Nudności, wymioty
- Biegunka
- Skąpomocz
W zaawansowanych przypadkach hiperkaliemii może dojść do zaburzeń przewodzenia impulsów w sercu, a nawet zatrzymania akcji serca i zgonu.
Kiedy należy się niepokoić wysokim poziomem potasu?
Podwyższony potas wymaga szybkiej interwencji lekarskiej, gdy:
- Stężenie potasu przekracza 6,0 mmol/l
- Występują objawy ze strony układu krążenia - arytmia, spadek ciśnienia krwi
- Są obecne zaburzenia rytmu serca w badaniu EKG
- Pacjent przyjmuje leki moczopędne oszczędzające potas lub ma niewydolność nerek
Pilnego leczenia wymaga zwłaszcza hiperkaliemia u osób z chorobami serca i nerek, gdyż u nich ryzyko groźnych konsekwencji jest największe.
Jak obniżyć podwyższony potas we krwi?
W terapii hiperkaliemii stosuje się następujące metody obniżania stężenia potasu we krwi:
- Podanie wlewu z glukozy z insuliną - insulinoterapia
- Podawanie leków wiążących potas, np. węglanu wapnia czy polistyrenu sulfonowanego
- Stosowanie leków moczopędnych, jeśli funkcja nerek jest wystarczająca
- Dializy u chorych z niewydolnością nerek
- Korekta diety i ograniczenie spożycia potasu
Szybkie działanie pozwala uniknąć groźnych powikłań hiperkaliemii i uratować życie pacjenta.
Jaka dieta przy nadmiarze potasu?
Aby znormalizować stężenie potasu, zaleca się dietę ubogopotasową. Ograniczeniu podlegają:
- Warzywa i owoce bogate w potas - ziemniaki, pomidory, banany
- Orzechy i nasiona
- Kakao i czekolada
- Przetworzone mięso i wędliny
- Alkohol
Z diety nie wyklucza się całkowicie w/w produktów, jedynie zaleca ograniczenie ich ilości. Posiłki powinny być lekkostrawne, w mniejszych objętościach.
Jakie badania wykonać przy podwyższonym potasie?
Podstawowym badaniem jest oznaczenie stężenia potasu w surowicy krwi. Dodatkowo zaleca się wykonanie:
- Morfologia krwi
- Badanie ogólne moczu
- Oznaczenie poziomu kreatyniny
- Badanie EKG
- Echokardiografia
- Badania hormonalne (w kierunku chorób tarczycy i nadnerczy)
Pozwala to zdiagnozować przyczynę hiperkaliemii i dobrać odpowiednie leczenie.
Jak leczyć przewlekły nadmiar potasu?
Przewlekła hiperkaliemia wymaga systematycznego monitorowania stężenia potasu i leczenia przyczynowego. Obejmuje ono m.in.:
- Leczenie chorób nerek i zaburzeń hormonalnych
- Modyfikację leczenia farmakologicznego
- Stosowanie diety ubogopotasowej
- Okresowe stosowanie leków wiążących potas
- Wykonywanie dializ u chorych z niewydolnością nerek
Tylko regularna kontrola i kompleksowe postępowanie pozwalają uniknąć nawrotów hiperkaliemii i jej powikłań.
Podsumowanie
Podwyższony poziom potasu to poważny problem zdrowotny wymagający diagnozy i leczenia. Może prowadzić do zaburzeń rytmu serca i niewydolności nerek. Należy kontrolować stężenie potasu we krwi i w porę rozpoznawać niepokojące objawy ze strony serca. Hiperkaliemia jest stanem zagrażającym życiu, który wymaga pilnej interwencji lekarskiej. Odpowiednia dieta i leczenie przyczynowe pozwalają uniknąć groźnych konsekwencji nadmiaru potasu.