Dieta GAPS to kontrowersyjny model żywieniowy, który zakłada wyeliminowanie z diety wielu produktów. Stosując dietę GAPS, rezygnujemy ze spożywania węglowodanów złożonych i błonnika na rzecz naturalnych probiotyków. Autorka diety twierdzi, że może być ona pomocna w leczeniu zaburzeń psychicznych i schorzeń neurologicznych. Dieta GAPS dzieli się na 6 etapów, na których stopniowo wprowadzane są nowe produkty. Choć niektórzy donoszą o pozytywnych efektach tej diety, to jednak wiąże się ona z ryzykiem niedoborów witamin i minerałów. Ponadto nie ma naukowych dowodów na skuteczność diety GAPS.
Zasady diety GAPS
Dieta GAPS to kontrowersyjny model żywieniowy, który zakłada wyeliminowanie z diety wielu produktów. Zasady diety GAPS uwzględniają zastąpienie produktów zawierających węglowodany złożone i błonnik naturalnymi probiotykami. Dokładniej, z diety wyklucza się produkty z wysoką zawartością błonnika pokarmowego, warzywa skrobiowe, nasiona roślin strączkowych oraz żywność wysoko przetworzoną.
Pomimo licznych kontrowersji, dieta GAPS może przyczynić się do wypracowania zdrowych nawyków żywieniowych. Zakłada ona bowiem rezygnację z cukru, słodyczy, fast foodów i innych produktów wysoko przetworzonych. Aby przestrzegać zaleceń diety GAPS, trzeba również wyeliminować z diety alkohol, kawę, herbatę i soki.
Podstawa diety GAPS
Podstawę diety GAPS stanowią fermentowane produkty mleczne, kiszone warzywa oraz domowy rosół. Dozwolone są także m.in. warzywa nieskrobiowe, owoce, wysokiej jakości mięso i ryby, jaja ekologiczne, orzechy i nasiona. Dieta wymaga wyboru produktów wysokiej jakości, które są odpowiednio przygotowane.
Główną zasadą jest spożywanie dużej ilości produktów odbudowujących mikrobiotę jelit, np. kiszonej kapusty, ogórków czy buraków. Ze względu na wrażliwość bakterii probiotycznych, powinny być one jak najmniej przetworzone termicznie. Jednocześnie rezygnacja z pokarmów z błonnikiem może wpływać na efekty diety, gdyż bakterie te potrzebują prebiotyków jako pożywki.
Eliminacja węglowodanów i błonnika
Dieta GAPS jest dietą ubogą w błonnik i eliminuje z jadłospisu wiele wartościowych produktów spożywczych. Ze względu na zagrożenia związane z jej stosowaniem, powinna być prowadzona wyłącznie pod nadzorem lekarza i dietetyka. Nie jest to model żywieniowy służący redukcji masy ciała czy poprawie wyglądu.
Przejście na dietę GAPS wymaga wcześniejszego przygotowania z uwzględnieniem badań diagnostycznych i konsultacji ze specjalistą. Co ważne, skuteczność diety GAPS nie została potwierdzona badaniami naukowymi. Może ona wprawdzie poprawić stan zdrowia, ale niesie ze sobą liczne zagrożenia.
Ten model żywieniowy bazuje na bardzo ograniczonej ilości zalecanych pokarmów. Stosując dietę GAPS, wykluczamy z jadłospisu produkty bogate w błonnik pokarmowy, niezbędny do prawidłowego funkcjonowania przewodu pokarmowego.
Czytaj więcej: Dieta cukrzycowa – zasady, zalecane i przeciwwskazane produkty
Korzyści dla zdrowia psychicznego
Według autorki dieta GAPS ma na celu odbudowę mikrobioty jelit, uszczelnienie bariery jelitowej i oczyszczenie organizmu z toksyn. Bazując na własnych doświadczeniach z pacjentami psychiatrycznymi, uznała ona, że stan zdrowia jelit ma związek ze zdrowiem psychicznym.
Dlatego też dieta GAPS polecana jest osobom cierpiącym na różne zaburzenia psychiczne i schorzenia neurologiczne. Według autorki może być pomocna m.in. w leczeniu autyzmu, ADHD, dysleksji, depresji i schizofrenii. Jednak aby uniknąć ryzyka pogorszenia stanu zdrowia, nie należy jej stosować bez konsultacji lekarskiej. Dieta nie zastąpi też odpowiednio dobranego leczenia psychiatrycznego.
Brak naukowych dowodów
Niestety nie ma wiarygodnych dowodów naukowych potwierdzających skuteczność diety GAPS w leczeniu zaburzeń psychicznych i neurologicznych. Choć niektórzy donoszą o jej pozytywnych efektach, warto podchodzić do tych informacji z rezerwą i ostrożnością.
| Zaburzenia psychiczne i neurologiczne, w których dieta GAPS ma być pomocna (według jej autorki) | Brak naukowych dowodów skuteczności diety GAPS w leczeniu wymienionych schorzeń |
| - autyzm | - badania naukowe nie potwierdzają skuteczności |
| - ADHD | - opinie o skuteczności opierają się głównie na doniesieniach osób stosujących dietę, brak obiektywnych dowodów |
| - dysleksja | - należy podchodzić do tych informacji z rezerwą, mogą być nieobiektywne |
| - depresja | - każdą dietę eliminacyjną warto konsultować ze specjalistą przed rozpoczęciem stosowania |
| - schizofrenia |
Etapowanie wprowadzania produktów
Dieta GAPS dzieli się na 6 etapów, na których stopniowo wprowadzane są nowe produkty spożywcze. Ma to na celu przyzwyczajenie organizmu do nowego modelu odżywiania i zminimalizowanie potencjalnych dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego.
Poszczególne etapy mogą trwać różnie długo, w zależności od indywidualnej reakcji organizmu. Najpierw wprowadza się głównie rosół mięsny, soki warzywne i domowe produkty fermentowane. Następnie dodaje soki z kiszonych warzyw, jaja, mięso, warzywa i owoce.
Pełna dieta GAPS
Gdy nie występują już niepokojące objawy ze strony przewodu pokarmowego, można stopniowo rozszerzać dietę. Nadal obowiązuje jednak zakaz spożywania produktów wysoko przetworzonych. W pełnej diecie GAPS mogą pojawić się np. surowe owoce i warzywa, orzechy, kakao czy kawa.
- Dieta GAPS ma być stosowana minimum 2 lata, do momentu osiągnięcia pełnego zdrowia
- Nawet w pełnej diecie nadal obowiązuje wykluczenie:
- produktów z glutenem
- produktów z laktozą
- węglowodanów złożonych
- cukru i substancji chemicznych
Ryzyko niedoborów witamin i minerałów
Specjaliści ds. żywienia wskazują na wiele potencjalnych zagrożeń związanych ze stosowaniem diety GAPS. Są to m.in.:
- niedobory witamin z grupy B i składników mineralnych,
- zwiększone ryzyko zaparć z powodu braku błonnika,
- podwyższony poziom cholesterolu przez spożywanie tłuszczów zwierzęcych,
- spadek zdolności wysiłkowych i koncentracji z powodu braku węglowodanów.
Mimo pozytywnych opinii na temat skutków diety GAPS, zalecana jest rozwaga. Każdą dietę eliminacyjną warto skonsultować z lekarzem, by uniknąć potencjalnych zagrożeń dla zdrowia.
Podsumowanie
Dieta GAPS to kontrowersyjny model żywieniowy, który wyklucza z diety wiele wartościowych produktów. Jej założenia nie zostały potwierdzone badaniami, choć niektórzy donoszą o korzystnych efektach. Dieta GAPS dzieli się na 6 etapów, stopniowo wprowadzających nowe produkty. Cele diety to m.in. odbudowa mikrobioty jelit i wzmocnienie odporności. Niestety ubogi jadłospis niesie ryzyko niedoborów składników odżywczych. Przed rozpoczęciem diety konieczna jest konsultacja ze specjalistą.
Podstawę diety GAPS stanowią produkty fermentowane, wywar mięsny i warzywa bez skrobi. Wyklucza się natomiast żywność z błonnikiem, węglowodanami złożonymi oraz wysoko przetworzoną. Dieta bazuje więc na nieprzetworzonych produktach, co może wpłynąć na lepsze nawyki żywieniowe. Jednak przy tak ubogim jadłospisie istnieje ryzyko niedoboru wielu składników odżywczych i negatywnych konsekwencji dla zdrowia.
Według zwolenników diety GAPS może być pomocna w leczeniu niektórych schorzeń neurologicznych i psychicznych. Jednak jej skuteczności nie potwierdzono w badaniach naukowych. Chociaż część osób donosi o poprawie samopoczucia, należy do tych informacji podchodzić z dystansem. Każdą dietę eliminacyjną warto skonsultować z lekarzem lub dietetykiem przed zastosowaniem.
Podsumowując, dieta GAPS jest kontrowersyjnym modelem żywieniowym o nieudowodnionej skuteczności. Choć dla niektórych może przynieść korzyści, dla większości niesie ze sobą zbyt duże ryzyko negatywnych konsekwencji. Dlatego przed jej rozpoczęciem konieczna jest rozmowa z ekspertem medycznym lub dietetycznym.
Tagi
Udostępnij artykuł
